Rewitalizacja Parku Tysiąclecia wraz z odbudową układu wodnego fosy przy ul. Podgórskiej w Toruniu

Realizacja projektu Rewitalizacja Parku Tysiąclecia wraz z odbudową układu wodnego fosy, przy ul. Podgórskiej w Toruniu jest jednym z przykładów działań miasta Torunia na rzecz adaptacji do skutków zmiany klimatu oraz wyrazem efektywnych błękitno-zielonych inwestycji miejskich. Zagospodarowanie tego największego parku miejskiego na toruńskim lewobrzeżu, zostało zrealizowane przy współudziale środków UE, w ramach POIiŚ 2014-2020 -„Ochrona środowiska, w tym adaptacja do zmian klimatu”, 2.5 „Poprawa jakości środowiska miejskiego”. Projekt spełnia kryterium odbetonowania przestrzeni miejskiej, ponieważ w wyniku jego realizacji dokonana została znacząca wymiana nawierzchni asfaltowych na ekologiczną, wodnoprzepuszczalną nawierzchnię mineralną, zastosowaną na wszystkich alejkach parkowych, ciągach pieszo-rowerowych i placach. Realizację ww. projektu cechuje wiele uzyskanych efektów ekologicznych oraz społecznych. Ekologiczny aspekt wykorzystania zieleni jest wielowątkowy. Jego znaczenie w kontekście hydrologiczno-filtracyjnym uwzględnione zostało, nie tylko poprzez wprowadzenie zieleni miejskiej w postaci szpalerów drzew i równomiernie rozmieszczonych powierzchni trawników, ale także w postaci drenujących, w pełni przepuszczalnych nawierzchni mineralnych, które skutecznie filtrują zanieczyszczenia zawarte w wodach opadowych, stwarzając skuteczniejszą ochronę zarówno występujących na tym terenie wód powierzchniowych (Staw Felek i ciek wodny Struga Wielanda), jak i gruntowych. Projekt jest przykładem energooszczędnej architektury, gdzie w ujęciu klimatotwórczym - zieleń funkcjonuje jako element wspomagania chłodzenia i wentylacji tego parku, redukując w mikroskali temperaturę powietrza wewnętrznego, czy zwiększając ochronę przeciwsłoneczną, ochronę przed wiatrem i wilgotność powietrza, a w makroskali - rozbijając miejskie wyspy ciepła i zmniejszając siłę oraz zasięg ich oddziaływania, np. poprzez kształtowanie korzystniejszej cyrkulacji powietrza. Przyczyniła się do tego m.in. redukcja ok. 10 000 m2 nawierzchni utwardzonych – asfaltowych, zwiększenie powierzchni pokrytych zielenią - zwłaszcza w nasłonecznionych strefach integracji społecznej, czy wprowadzenie zieleni wysokiej - kreującej strefy zacienienia. Nasadzono też kilka tysięcy krzewów, obsadzono zielenią skarpy, założono nowe kwietniki i trawniki dywanowe. W rezultacie, powierzchnia biologicznie czynna osiągnęła 91,7%.
Wszystkie nasadzenia objęte zostały monitoringiem żywotności przez okres min. 5 lat, co pozwala na czerpanie wieloletnich korzyści ze zrealizowanego przedsięwzięcia. Efekt ekologiczny w aspekcie biologicznym został osiągnięty poprzez nacisk na ochronę bioróżnorodności biologicznej. Znalazł on wyraz w wielopiętrowych i wielogatunkowych założeniach zieleni, złożonych głównie z gatunków rodzimych, tj. berberys, bez czarny, leszczyna pospolita czy trzmielina, które stwarzają atrakcyjne warunki dla rodzimych ptaków, owadów i drobnych ssaków. Uzupełnieniem jest zieleń okrywowa, która znosi lepiej zacienienia, a dzięki systemowi korzeniowemu hamuje degradację gleb poprzez ułatwienie napowietrzania i zwiększanie retencji wodnej, posiada działanie fitosanitarne oraz jest siedliskiem dla mikrofauny. Zabiegi bagrowania, zabezpieczenia brzegów, faszynowania oraz naprawa urządzeń hydrotechnicznych na istniejących zbiornikach wodnych stworzyło dodatkowo ważny rezerwuar wody dla zbiorowiska roślinnego parku. W efekcie, realizacja projektu nie tylko wykreowała w przestrzeni miejskiej nowy jakościowo teren zieleni, w którym na co dzień spędza się czas w zgodzie z ideą zrównoważonego rozwoju, ale przede wszystkim w maks. możliwym stopniu wykorzystała sieć przyrodniczych powiązań, wpływając pozytywnie na warunki życia mieszkańców Torunia i osób odwiedzających ten teren. Toruń prowadzi liczne działania informacyjno-edukacyjne skierowane do mieszkańców i innych interesariuszy, zarówno na temat zrealizowanego projektu, jak i dot. kwestii ochrony klimatu i adaptacji do zachodzących w nim zmian, tj. promocja w mediach i na str. internetowych urzędu, warsztaty ekologiczne, inicjatywy społeczne, imprezy okolicznościowe, konkursy i inne. Podsumowując realizacja zadania przyczyniła się w szczególności do: poprawy stanu środowiska naturalnego oraz przeciwdziałania zagrożeniom wynikającym z negatywnych skutków zmiany klimatu; udostępnienia odwiedzającym wysokiej jakości terenów zieleni oraz zielonobłękitnej infrastruktury; zwiększenie różnorodności fauny i flory czy poprawy jakości życia mieszkańców.