Małopolskie Centrum Sztuki Cogiteon Kraków

Siedziba Małopolskiego Centrum Nauki Cogiteon powstała w Krakowie przy al. Bora-Komorowskiego. Na 4-hektarowej działce powstał obiekt obejmujący 14 tys. metrów kwadratowych powierzchni użytkowej. Budynek wznosi się stopniowo od strony zabytkowego pasa startowego dawnego lotniska Rakowice-Czyżyny i osiąga 23 metry wysokości w najwyższym punkcie od strony alei.
Na dachu znalazł się ogród spacerowy z 12 drzewami, krzewami, trawami i bylinami oraz eksponatami plenerowymi. Ta część inwestycji jest ogólnodostępna, podobnie jak 2-hektarowy park z placem zabaw, powstałym w ramach inwestycji. To pierwsze tego typu rozwiązanie w Krakowie.
Budynek podzielony jest na 4 pawilony, które łączy wspólna elewacja oraz część podziemna. 2,2 tys. metrów kwadratowych zajmuje wystawa stała „Człowiek i jego marzenia” obejmująca ponad 100 urządzeń interaktywnych. Wystawa to serce obiektu, podzielona na 5 sal i części tematycznych odwołuje się do biologii człowieka, życia w społeczeństwie, odkryć naukowych, osiągnięć technologicznych i ich wpływu na przyrodę oraz kreacji przyszłości.
W obiekcie znalazło się 6 w pełni wyposażonych laboratoriów i pracowni edukacyjnych:
- Laboratorium Smakow (z funkcją kuchenną),
- Laboratorium Cząstek (fizyka),
- Laboratorium Reakcji (chemia),
- Laboratorium Przyrody z wiwariami, akwariami, torem wodnym oraz dostępem do szklarni,
- Pracownia Techniki
- Pracownia Innowacji (z urządzeniami CNC, laserami oraz drukarkami 3D).
Pozwolą one realizować warsztaty w dowolnym temacie.
Zajęcia dla dzieci w wieku 3-6 lat realizowane będą w Akademii Dzieci – osobnej przestrzeni edukacyjnej z własną wystawą o polskiej przyrodzie. Ekspozycja dostosowana jest do eksploracji przez przedszkolaków. Kolejną atrakcją będzie Strefa Emocji – unikalna przestrzeń sensoryczna i imersyjna, w której odbywać się będą seanse z wykorzystaniem technik projekcyjnych i audiowizualnych.
Ofertę uzupełnia centrum konferencyjne, obejmujące audytoryjną salę Eon (mogącą pomieścić 280 widzów) oraz dwa mniejsze pomieszczenia: sale Idea oraz Logika. W centrum będzie też działać własna restauracja z zapleczem kuchennym oraz sklep z naukowymi pamiątkami.
Podczas realizacji inwestycji odkryto polotniskowy schron paliwowy z okresu II wojny światowej. Został on wkomponowany w teren zielony, obejmujący prawie 300 drzew.
Budynek wpisuje się w polotniskowy krajobraz. Swoim kształtem przypomina skrzydło samolotu, a zielonym otoczeniem odwołuje się do idei „ogrodu dla lotników” z okresu międzywojennego. Obiekt jest odsunięty od zabytkowego pasa startowego, aby umożliwić dalsze z niego korzystanie.
Projekt realizacyjny został wyłoniony w drodze konkursu, którego przewodniczącą była architekt Ewa Kuryłowicz. Zwyciężyła koncepcja firmy Heinle Wischer und Partner Architekci. Na jej postawie powstała betonowa konstrukcja otoczona siatką (podwójna elewacja). Projektowanie odbywało się z użyciem technologii BIM z modelowaniem trójwymiarowym. Pozwoliło to na optymalne dostosowanie architektury i rozwiązań do oczekiwań zamawiającego.
W ramach inwestycji zastosowano szereg innowacyjnych rozwiązań technicznych. Woda z zielonego dachu gromadzona jest w zbiornikach retencyjnych i wykorzystywana do podlewania go w okresach zmniejszonej ilości opadów. Kolejna podziemna konstrukcja mieści zbiornik lodu, który współpracując z pompą ciepła wspomaga ogrzewanie i klimatyzację budynku. To innowacyjne rozwiązanie, zastosowane po raz pierwszy w naszym kraju do obiektu o tak dużej skali i zapotrzebowaniu energetycznym.
Obiekt wyposażony jest również w inteligentny system sterowania urządzeniami BMS, jest posadowiony w dużej mierze pod ziemią, dzięki czemu korzysta z energii gruntu. Efekt oszczędności energetycznej przynosi również zastosowanie wielu warstw zielonego dachu, które izolują sufity. Na parkingu zewnętrznym znalazła się również ładowarka dla samochodów elektrycznych.
Budynek powstał dzięki zaangażowaniu Województwa Małopolskiego, z wykorzystaniem środków unijnych z Regionalnego Programu Operacyjnego. Łączny koszt inwestycji, obejmujący zarówno budowę obiektu wraz z parkiem oraz terenami zielonymi, jak i jego wyposażenie to 284 mln zł. Instytucja również aktywnie poszukuje sponsorów do poszczególnych stref oraz wystaw.